Vandaag voer ik een gesprek met Emmanuel Gombo, een oude gekende in het sociaal-cultureel werk die ik lang geleden ontmoette tijdens een opleiding rond ‘projecten in het Zuiden’ in Gent. Emmanuel lijkt nog geen haar veranderd en straalt nog evenveel jeugdigheid uit als toen.

In 2009 kwam hij na het afwerken van zijn studies filosofie en theologie, in zijn geboorteland Congo, terecht in België. Hier studeerde hij enkele jaren later af in de richting politieke en sociale wetenschappen in Louvain-La-Neuve.

Ondertussen is hij 57 en voorzitter van Maprofam. Hij zet zich ook graag in als vrijwilliger voor het rode kruis. Bovendien zetelt hij in het directiecomité van IDAY international, een vereniging die actief is in 20 sub-Saharaanse landen en die zich inzet op vlak van educatie en gezondheid voor jonge Afrikanen.

Zelf werkt hij ook aan zijn gezondheid door veel te fietsen en te wandelen in de natuur. Hij woont bovendien in Waver waar stad en natuur elkaar ontmoeten en waar hij als grote natuurliefhebber zijn hart helemaal kan ophalen.

Vandaag wil ik graag meer weten over het hoe en waarom van Maprofam, actieve lidvereniging van Sankaa met een hart voor ontmoeting.

Dag Emmanuel, hoe kwam je op het idee om Maprofam richten ?

Maprofam werd opgericht in 2018 als antwoord op de steeds groter wordende stroom van toekomende nieuwkomers. Wij zagen een terugkerend patroon in de problemen bij die groep, van vaak jongere mensen, en wilden hierop met onze werking inspelen. We zetten een programma op met integratie en sociale intelligentie als kernthema. Dit was ook de directe en belangrijkste aanleiding voor de  oprichting van Maprofam.

We willen ook steeds de link blijven leggen tussen verschillende generaties om zo te anticiperen op intergenerationele conflicten. In het verlengde hiervan zien we ook interpersoonlijke problemen opduiken tussen mensen die hier pas toekomen of mensen die hier geboren zijn. Het zijn echt cultuurconflicten die wij trachten op te lossen door sensibiliseringsactiviteiten voor beide partijen. Vaak ontbreekt het jongeren die hier opgroeien en vaak in contact komen met discriminatie in bijvoorbeeld het onderwijs ook aan rolmodellen. Dit zorgt ervoor dat ze snel afhaken in hun onderwijsloopbaan waardoor een achterstand gecreëerd wordt die vaak moeilijk nog bij te benen is in hun verdere carrière. Ook voor hen en hun familie zetten we coachings- en  sensibiliseringsprogramma’s op.

Naast het Belgische luik hebben wij ook een luik met werking in Congo. We zoeken hier vooral partnerschappen waardoor we kunnen inzetten op plattelandsontwikkeling in Congo. Jongeren en vrouwen worden vooral versterkt door algemene educatieve activiteiten, vormingen rond landbouw en rond klimaatsverandering. Om deze doelstellingen te bereiken richtten wij een lagere en middelbare school op die ondertussen een 850 leerlingen telt en waarbij aandacht voor educatie van de jonge meisjes centraal staat. De leerlingen kunnen op die manier helemaal ontwikkelen en ontplooien waardoor  plattelandsvlucht of meer nog emigratie naar Europa wordt vermeden.

Hoe bereik je al die doelstellingen hier in België ?

Wat de nieuwkomers betreft begeleiden en vormen we hen in eerste instantie rond hun administratieve verplichtingen. We zetten dan vooral in rond  huisvesting en school of werk. In een 2^de fase werken we vooral aan hun integratie en digitale kennis via vormingen.

De link tussen generaties proberen we te bekomen door uitwisselingsmomenten te organiseren tussen jongeren en ouderen. We trekken lessen uit de overdracht van de verhalen uit het verleden om de toekomst beter te kunnen begrijpen. Hiervoor werken we samen met andere organisaties zoals Coup de pouce en les mamans m’Pangu. Beide Brusselse organisaties  met oudere leden die met grote openheid hun ervaringen en kennis willen overdragen aan jongeren.

Verder dagen we onze leden ook uit om af en toe tentoonstellingen of andere culturele activiteiten bij te wonen. Zo gingen we naar de tentoonstelling van Toetanchamon in Brussel en speelden we een actieve rol bij een activiteit rond voeding in de plantentuin in Meise. Het was een uitgelezen moment om een breder publiek kennis te laten maken met enkele producten afkomstig van ons landbouwproject in Congo.

Heb je nog dromen Emmanuel?

Ja, ik heb nog  veel dromen !

‘Si la jeunesse savait et si la vieillesse pouvait, le monde serait bien’ (Henri Etienne)

Mijn droom is dat wij als ouderen er in slagen om onze kennis op een goede manier door te geven en dat de jongeren er op hun beurt goed gebruik kunnen van maken.

Het zou mooi zijn mochten wij als gemeenschap al onze goede waarden kunnen doorgeven waardoor ik me als individu ook overal goed zou kunnen voelen.

Dank je wel Emmanuel !

Een snikhete dag in augustus, in de schaduw van een boom op een gezellig terrasje in Gent, ontmoet ik David Ageykom. De warmte van de omgeving straalt ook af op het gezicht van mijn gesprekspartner. Een glas water verder komt het gesprek op goed op gang.

David, afkomstig uit de Ghanese Ashanti regio kwam op zijn 16^de toe in België om zich bij zijn ouders te vervoegen. 20 jaar verder woont hij in Zelzate en is hij fiere papa van 3 kinderen. Naast zijn voorzitterschap van Asanteman Association in Gent is hij actief als vrachtwagenchauffeur en besteedt hij heel wat uren op de terreinen van Racing Gent waar hij zijn kinderen opvolgt bij het voetballen. Zelf sport hij ook nog door af en toe zijn loopschoenen aan te trekken.

Dag David, hoe kwam je op het idee om jouw vereniging op te starten ?

Wel, zo een 3 tal jaren geleden werd ik opgeroepen door een chief in Gent. Deze vroeg aan een enkele mensen om  een organisatie op te richten om de rijke Ashanti cultuur niet alleen door te geven aan de Ghanese jongeren die hier opgroeien maar ook om deze bekend te maken aan het bredere publiek. Al snel werd Asanteman  Gent opgericht en kwam er een dynamiek op gang.

Onze meest ambitieuze doelstelling is het oprichten van een museum in Gent rond de Ashanti cultuur. Dit project staat in zijn kinderschoenen maar we zijn aan het netwerken om de juiste personen te verenigen om dit project tot  een goed einde te brengen. Het is voor ons belangrijk dat we met lokale partners werken zoals Stad Gent, Erfgoedcel, Sankaa,… zodat ons project echt gedragen kan worden.

Welke activiteiten organiseren jullie nog?

We hebben verschillende soorten activiteiten. Zo zijn er de maandelijkse bijeenkomsten waarbij we samen onze traditionele schotels klaarmaken en samen eten. Het lijken op het eerste zicht louter informele, ontspannende bijeenkomsten maar het zijn voor ons belangrijke momenten omdat we op die manier een vinger op de pols houden van wat er bij onze leden speelt. Zijn er vragen, problemen, huwelijken, …. Indien nodig bekijken we hoe we kunnen helpen of informeren. Tijdens de covid hielden we bijvoorbeeld zoommeetings om alsnog die sociale binding te behouden en mensen te informeren over regels, vaccinaties, ….Over deze actie mag ik trouwens binnenkort bij stad Gent gaan praten als rolmodel voor een groter publiek.

Naast deze bijeenkomsten worden educatieve activiteiten georganiseerd. Deze zijn vaak gericht op goede integratie en participatie aan de Belgische samenleving. Op basis van de noden die wij detecteren bij onze leden gaan wij de inhoud bepalen. Zo zagen wij bijvoorbeeld dat mensen niet of niet voldoende verzekerd waren op verschillende vlakken daarom organiseerden wij een vorming rond verzekeringen. Ook een vorming rond het rechtssysteem in België, de rechten en plichten van burgers,….

Bovendien informeren wij onze leden ook om Nederlands te leren. Dit is naar mijn inziens een belangrijke voorwaarde tot integratie.

Af en toe organiseren wij ook familiedagen voor onze leden zoals komende september hebben wij onze jaarlijkse BBQ. Met 5 andere organisaties organiseren wij ook een spelnamiddag in Gent waarbij wij samen met de Broederij en Sankaa een breder publiek willen aanspreken om kennis te komen maken met Afrikaanse spelen en waarom ook niet met Vlaamse volkspelen.

Culturele activiteiten zijn voor onze werking en onze doelstelling een heel belangrijk onderdeel. Komende oktober organiseren we een groot Ashantifeest in de Minus One in Gent. Hierbij worden heel wat Ghanezen en hun chiefs verwacht maar wij hopen eveneens op een groot en breder publiek. Het is de ideale gelegenheid om onze rijke cultuur en tradities te delen.

Ik hoor dat jullie vaak samenwerken met andere organisaties ?

Absoluut ! Wij willen een open werking. We willen een brug zijn. Een link tussen onze gemeenschap en Belgische organisaties. Zo werken we samen met Stad Gent, Sankaa, de Broederij,…en andere Afrikaanse of Vlaamse organisaties.

Wij proberen zo open mogelijk te werken.

En in Afrika ?

Ja, ook daar zijn wij actief. Zo is Asanteman Ghent  een programma op poten aan het zetten om studenten in Ghana te ondersteunen door hen te voorzien van een beurs waardoor ze kunnen verder studeren.

Wij zijn eveneens bezig met de plannen voor de inrichting van een kleine bibliotheek  in Monpontini, een dorp in de buurt van Kumasi.

Heb je nog dromen David?

Ja, mijn grote droom is het Ashanti-museum in Gent. Als voorzitter ben ik verkozen voor een periode van 8 jaar en ik hoop dat zo mijn stempel kan drukken. Het is de ideale manier om onze cultuur kenbaar te maken naar de volgende generatie en naar de Belgische bevolking

Dank je wel David !

Marie-Paul Wangela, afkomstig uit RDC Congo zit vandaag voor me.  Een zachte glimlach in combinatie met een krachtige, jonge uitstraling vallen me direct op. Marie-Paul is 58, moeder van 3 kinderen en combineert haar functie als voorzitster van Iso Na Iso met haar job als administratief medewerkster in een advocatenkantoor.

Het gesprek komt rustig op gang maar ik voel de zindering van enthousiasme in haar stem als ze begint te praten over haar leven hier en daar, haar studies, haar vereniging,…Marie-Paul groeide op in Kinshasa maar zag het levenslicht in de Evenaarsprovincie, waar ze een levenslange intense binding mee geeft.

Na haar studies Economische Wetenschappen in haar thuisland kwam ze in 1992 naar Antwerpen waar ze een postgraduaat Ontwikkelingspolitiek en een master Bestuurskunde en publiek management behaalde. In 1997 keerde ze terug naar Kinshasa om er gedurende 2 jaar les te geven in een hogeschool. België bleef echter op haar pad liggen want in 2000 kwam ze terug om hier in het huwelijk te treden met een landgenoot. Het begin van een mooi verhaal waar ook haar vereniging Iso na Iso deel van uitmaakt.

Dag Marie-Paul, hoe kwam je op het idee om jouw vereniging op te starten ?

Wel, Iso na Isa bestaat al sinds begin jaren ’90. Het betekent ‘tussen ons’ en werd toen vooral opgericht om uitwisseling en ontmoeting met mensen afkomstig uit de Evenaarsprovincie te faciliteren. Er ontstond een solidariteitsnetwerk tussen mensen die hier woonden maar ook naar de mensen toe in het thuisland. In Congo leeft iedereen in een gemeenschap, die onderlinge warmte, dat sociale gebeuren, die onderlinge steun  dat is heel erg eigen aan ons. Die ontmoetingsmomenten lagen dus perfect in het verlengde van ons leven in Congo en waren tegelijk onze springplank tot integratie hier in België.

Aanvankelijk werd Iso Na Iso uitsluitend door mannelijke leden gedragen. Dit lukte goed tot we na enkele jaren merkten dat de werking in het slop zat. De vrouwelijke leden namen toen het hef in handen en gingen voor een radicale verandering. Marie-Paul werd voorzitster en sindsdien waait er een dynamische nieuwe wind door de vereniging startend met de officiële neerlegging van de statuten.

Voor welk soort activiteiten kiezen jullie met Iso na Iso ?

We hebben verschillende soorten activiteiten waarbij de 2-maandelijkse groepsbijeenkomsten centraal staan. Tijdens deze momenten maken we echt tijd voor elkaar. Niet alleen het bij elkaar zijn telt maar ook de uitwisseling rond actuele maatschappelijke thema’s en het bespreken van mogelijke partners in projecten en activiteiten. Het zijn ideale momenten om te weten wat er leeft bij onze leden, wat de noden zijn, de twijfels, de opportuniteiten,…. Vele educatieve activiteiten ontstaan vanuit de signalen die we opvangen tijdens deze bijeenkomsten. Zo organiseerden we een workshop rond diabetes en een ander rond gezondheid in het algemeen.

Cultuur blijft ook voorop staan in onze werking. Het is de pijler waarin we kunnen doorgeven hoe wij denken, handelen en betekenis geven aan de werkelijkheid. Niet alleen aan het bredere publiek in Vlaanderen maar ook aan onze jongeren die hier  geboren werden en al in een andere realiteit opgroeien. We vinden het belangrijk dat zij ook drager blijven van onze culturele gewoonten en gebruiken en dit kunnen blijven doorgeven.

Ook uitstappen naar verschillende regio’s in België willen we meer en meer programmeren. Net voor de covid gingen we bijvoorbeeld al naar de Efteling. We organiseren deze uitstappen niet alleen voor onze eigen leden maar stellen het open voor een breder publiek. Ideale gelegenheden tot ontmoeting en culturele uitwisseling.

Je sprak over solidariteit met mensen in Congo. Hoe doen jullie dit concreet ?

Momenteel engageren wij ons in een HIV project in Gemena, de Evenaarsprovincie. Door de covid-epidemie stonden de activiteiten hierrond zoals benefietmaaltijden, sensibiliseringactiviteiten,… op een laag pitje maar de voorbereidingen hierrond zijn nu weer bezig.

Marie-Paul, heb je nog dromen ?

Natuurlijk !

Graag zou ik zien dat de toekomstige generatie hier een mooie toekomst krijgt. Verder hoop ik ook dat de levensomstandigheden van onze landgenoten in Congo beter worden.

Voor mezelf zou ik heel graag vlot Nederlands kunnen spreken.