Een opgeruimd kantoor, een aangename sfeer en een man met een rustige uitstraling zijn wat ik zie als ik het zoomscherm open. Vandaag ga ik praten met de Ugandees Atine John Bosco-Olugo, voorzitter van ‘The Ugandans and Friends Community in Belgium(UFCB)’. Het gesprek komt traag op gang, maar al snel begint Atine te praten en vertelt hij zijn boeiende verhaal.
Hij kwam in 2004 naar België om een opleiding te volgen tot specialist in de adoptie van medische software. Sinds hij voet op Belgische bodem zette, werd hij meegesleurd in een golf van positieve ervaringen en opportuniteiten. Het viel hem echter op dat veel van zijn leeftijdsgenoten en andere Afrikanen weinig moeite deden om hun levensomstandigheden hier te verbeteren.
Hij wilde snel integreren en vond het belangrijk Nederlands te leren, niet alleen om alles administratief te kunnen opvolgen maar ook om zijn kinderen thuis te kunnen bijstaan.
Hij kwam ook snel in contact met de Oegandese gemeenschap in België nadat hij een van hun bijeenkomsten had bijgewoond. Atine wijdde later zijn vrije tijd aan het freelancen bij de Oegandese ambassade voor hun ICT-behoeften. Die had daar geen groot budget voor en hij vond het leuk om zijn land op die manier te helpen en te steunen. Door deze job leerde hij ook de noden van de Engelstalige ambassades zeer goed kennen en uiteindelijk werd het zijn eerste echte freelance job hier en zijn uitvalsbasis om in België te blijven.
Werken in diplomatieke en politieke kringen ligt ook in het verlengde van wat hij van huis uit heeft meegekregen. Zijn vader, Patrick Olugo-Atine, was opvoeder en bestuurder en was actief in politieke kringen voor hij werd vermoord. In Brussel wilde hij het werk van zijn vader voortzetten en ging hij diplomatieke betrekkingen studeren. Het was een hele uitdaging om ICT en diplomatieke betrekkingen samen te voegen, maar het lukte en ondertussen gaf hij ook les in diplomatie en protocollen over de culturele scenario’s van Afrika ten zuiden van de Sahara. En zo ging het maar door voor Bosco. De ene kans na de andere, die hij met open armen aangreep

Wel, kort na mijn aankomst in Brussel werd ik door een landgenoot voorgesteld op een van de vergaderingen van de vereniging. Toen ik op de vergadering zat, besefte ik dat de Oegandese diasporaverenigingen niet zichtbaar genoeg waren. De mensen wisten niet dat we bestonden. Ik gaf hen een overzicht van de middelen die bestonden om die zichtbaarheid te vergroten en waar we aan werkten.
Bij de UFCB is ons werk gebaseerd op 3 pijlers. De eerste pijler is engagement.  We zijn hier niet in ons moederland, dus moeten we er voor elkaar zijn, de mogelijkheid hebben om onze emotionele behoeften te delen en elkaar helpen om onze dagelijkse problemen op te lossen.
De tweede pijler is gebaseerd op “eenheid”. Onze leden komen van verschillende stammen en hebben verschillende politieke overtuigingen, maar we willen onszelf zien als een eenheid.
Voor onze laatste pijler ‘welvaart’ willen we onze leden goede raad geven en hen motiveren om goede keuzes te maken. We willen hen bijvoorbeeld aanmoedigen om een opleiding te volgen, te investeren in een huis, te sparen voor een regenachtige dag, enz.

Ook willen we verbinden om met één stem te spreken, elkaar te informeren en te steunen.  Bovendien zijn we er niet alleen voor Oegandezen, maar ook voor andere nationaliteiten. Ook Belgen zijn lid van onze vereniging.

Onze topactiviteit is onze jaarlijkse BBQ waar we elkaar ontmoeten. Dit is elk jaar een grote bijeenkomst waar leden en hun familie informeel nieuws uitwisselen, problemen bespreken, enz.
Verder hebben we vooral activiteiten rond onze culturele tradities. Bijvoorbeeld, wanneer iemand overlijdt komen we samen en bieden financiële hulp. Ook huwelijken en geboortes worden gedeeld en samen gevierd. Dit zijn belangrijke levensgebeurtenissen die door de gemeenschap gedragen worden.
Elk jaar vieren we ook de onafhankelijkheidsdag van Oeganda samen met de ambassade. We helpen het te organiseren en veel vrijwilligers geven hun beste krachten op die dag.
Als voorzitter en leider heb je ook een voorbeeldfunctie. Ik doe mijn best en deel wat ik bereikt heb met de anderen uit de gemeenschap. Ik probeer een goed voorbeeld te zijn voor de anderen en hoop hen op die manier te inspireren.

Mijn droom, elke dag, is om te zien dat mijn landgenoten, hier en daar, het beter hebben dan vroeger, vaderlandslievend zijn en goed geïnformeerd. Ik droom ook van stabiliteit. Niet alleen stabiliteit in mijn regio, maar ook financiële, fysieke en mentale stabiliteit voor elk van mijn landgenoten.
Verder wil ik ook mijn eigen leven verbeteren. Dromen blijven najagen op professioneel, academisch en persoonlijk vlak blijft belangrijk voor mij, na het behalen van talrijke academische onderscheidingen op het gebied van Diplomatie, Internationaal protocol, Cybersecurity, Geospatiale I.T., Gezondheidsinformatica (e-Health), e-HR, een Microsoft Services Adoption Specialist en, een geassocieerd professioneel lid bij de Association of Computing Machinery (ACM).

Als klap op de vuurpijl is “patriottisme binnen de diasporagemeenschappen, ongeacht nationaliteit, religie en politieke voorkeur, van het grootste belang”.

Kris Lambrecht en ik ontmoeten elkaar op een zonnige dag in april, buiten en op veilige afstand van elkaar, beide opgetogen dat we elkaar in real life kunnen spreken en dat we het zoomscherm even buitenspel kunnen zetten. 

Zij komt uit hartje Oost-Vlaanderen meer bepaald uit Lotenhulle en heeft samen met haar man 6 kinderen. Een diverse mix van 2 biologische kinderen, 3 adoptiekinderen uit Vietnam, Sri Lanka en Liberia en tenslotte ook nog een pleegkind,  uit België. Kris, die ondertussen 58 is, straalt pure passie uit als ze begint te vertellen over haar leven als onthaalmoeder waardoor ze ook in de pleegzorg terecht kwam.  Pasgeborenen en heel jonge kinderen waren haar roeping en ondertussen nam ze al 33 pleegkinderen onder haar vleugels. 

Naast moeder zijn is Kris ook de drijvende kracht achter Acres of Hope, een vzw met een heel intensieve werking zowel in België als in Afrika. Ik luister dan ook geboeid als ze haar verhaal begint te vertellen. 

Alles begon in 2005 met de adoptie van ons laatste kind uit Liberia waar ze in een weeshuis verbleef.  Wij hadden het gevoel dat we iets wilden en konden doen om de levensomstandigheden van de andere wezen daar te verbeteren. Onze eerste fundraising, een ontbijt,  werd op poten gezet en was direct een schot in de roos. Een zaadje was gepland en met veel enthousiasme begonnen we het te koesteren. 

Acres of Hope  werd in 2006 opgericht en een jaar later vertrokken we voor het eerst zelf naar Liberia.  Het weeshuis bevond zich in Rockhill, een dorp op een heuvel waar vooral  ex-kindsoldaten verbleven en probeerden te overleven. Het was een ruwe omgeving,  een tijdelijke  tussenstop voor mensen van verschillende etnische groepen die hun geluk kwamen beproeven in de hoofdstad Monrovia 10 km verderop en een plek waar kinderen in steengroeves voor een zeer karig loontje tewerkgesteld werden. Onze eerste acties bestonden in het voorzien van waterputten op verschillende plaatsen op en rond de heuvel. 

Vervolgens begonnen ze in 2010 aan de bouw van een school die we in 2012  officieel werd geopend. Aanvankelijk met kinderen tussen de 4 en 6 jaar, in kleine groepen en zoveel mogelijk in hun eigen leeftijdsgroep. Het jaar nadien konden we het opentrekken naar alle leeftijdsgroepen en ondertussen telt onze school al meer dan 300 leerlingen en is onderwijsaanbod uitgebreid tot het lagere middelbaar. Vanuit AOH verzamelen wij ook per maand 5 euro per kind aan schoolgeld waardoor een kwalitatief onderwijs aan een betaalbare prijs voor de ouders mogelijk blijft. 

Sinds de school opengegaan is zien we dat er op schooldagen geen kinderen meer aan het rotskappen zijn in de steengroeves. Dit op zich is al een mooi resultaat. 

Ja, ondertussen hebben we ook medische projecten. Dit groeide vooral uit mijn ervaring als pleegmoeder, voor vooral pasgeborenen en  uit een ontmoeting met een Liberiaanse vroedvrouw. Onze aanvankelijke doelstelling was bij te dragen tot veilige bevallingen maar ondertussen bouwden wij ook al 2 klinieken in het binnenland. Wij kozen heel bewust voor het binnenland omdat vele NGO’s voornamelijk actief zijn in de hoofdstad en de armere plattelandsbevolking, mede door het  slechte wegeninfrastructuur, nog weinig toegang heeft tot gezondheidszorg.  

Terwijl wij zorgen voor de infrastructuur wordt aan de bevolking gevraagd om zelf in te staan voor de uitbouw van de kliniek onder andere door beroep te doen op overheidssteun. Ondertussen sturen wij wel containers met afgeschreven medische materiaal en dragen op die manier ook bij tot de uitrusting van de kliniek.  

Verder ondersteunen wij zowel de scholen als de klinieken met vormingen rond bepaalde thema’s. Zo organiseerden wij bijvoorbeeld in scholen workshops rond ‘hoe  interesse van de kinderen behouden, hoe omgaan met storend gedrag, hoe  bepaalde onderwerpen aanbrengen,….’. 

Naar de vroedvrouwen toe was dit bijvoorbeeld rond het herkennen van probleemzwangerschappen  en hoe je er op kan inspelen. Soms gebeuren die vormingen door Liberiaanse gastsprekers, soms gebeurt dit door mensen die wij uitnodigen vanuit België. 

Dit bestaat uit verschillende luiken. Ik vind het belangrijk dat fundraising en informeren samen gaan. Zo ga ik vaak lezingen geven rond het project en rond Liberia in het algemeen. Op vele wereldmarkten in Oost- en West Vlaanderen verzorgen wij infostands  waarbij  ik mensen actief betrek door bijvoorbeeld het gewicht van een steen (gelinkt aan de steengroeves uit Rockhill) te laten raden. Acres of Hope kan gelukkig rekenen op de enthousiaste inzet van vele vrijwilligers. 

We hebben ook onze jaarlijks terugkerende acties zoals een paaseierenverkoop rond Pasen en een wijn- en cavaverkoop rond de kerstperiode. Onze traditionele benefietmaaltijd is altijd een succes waarbij we veel sympathisanten mogen ontvangen.

Verder hebben wij onze ‘AOH safe birth pakketjes” die wij hier in België klaarmaken. In elk pakket zit  een stuk zeep, een stuk touw, een handdoek, een muts en een eerste broekpakje. De mutsen worden gebreid door mensen uit verschillende woonzorgcentra die het geweldig vinden om op  die manier te kunnen bijdragen tot een project. Het is een ongelooflijk succes in België en het wordt ontzettend geapprecieerd in Liberia.  

Ik droom om de projecten in Liberia nog verder uit te bouwen en ook samen met de lokale bevolking te werken naar zelfredzaamheid van de projecten. 

Voor de school wil ik graag een voedselprogramma opzetten wanneer ik de nodige fondsen kan vinden. Onze scholieren komen allen uit arme gezinnen die vaak leven van amper 1€ per dag. Velen van hen komen naar school zonder ontbijt of lunch … met een hongerige maag is het moeilijk om goed te presteren. 

Voor de medische projecten hoop ik de gezondheidszorg ter plaatse regelmatig een duwtje in de rug te kunnen geven. Naast het blijven voorzien in goed materiaal wil ik ook graag workshops en uitwisselingen met medische personeel van bij ons blijven organiseren. 

Ook droom ik ervan om mensen vanuit België warm te maken om zelf Liberia en de projecten ter plaatse te komen bekijken. Hen de kans te geven om te zien dat we met Acres of Hope echt een verschil maken in het leven van velen en hen tevens te laten zien dat Afrika niet enkel miserie is … mensen zijn er ook gelukkig. 

Onderwijs voor de kinderen, goede gezondheidzorg en werkgelegenheid … daar hopen we met Acres of Hope ons steentje aan bij te dragen in Liberia. 

Sommige mensen dwingen respect af gewoon door wie ze zijn en waar ze voor staan. Kwaku Acheampong, een innemend man die zijn sporen hier en in zijn moederland Ghana heeft verdiend,  is ontegensprekelijk één van hen.

35 jaar reeds woont hij in België en ondertussen is hij vader van 4 kinderen en gepensioneerd na een succesvolle carrière bij FOS, een vzw die werkt rond internationale solidariteit en armoedebestrijding. Vanuit zijn opleiding startte hij daar als boekhoudkundige. Enkele jaren later kwam hij terecht in hun programma’s rond ontwikkelingssamenwerking in Afrika en tenslotte werd hij diensthoofd  internationale projecten waardoor hij ook projecten in Zuid- en Centraal Amerika opvolgde.

Naast zijn professionele activiteiten zet Kwaku zich ook al jarenlang in als stichtende voorzitter van Sankaa vzw en Ghana Council en als bestuurlid van Okyeman.

Het is vooral het verhaal achter Ghana Council dat ons boeit en dat onlosmakelijk verbonden is met het ontstaan van Sankaa vzw zelf. De duurzame en waardevolle samenwerking tussen beide organisaties loont de moeite om even in een historische context geplaatst te worden  om vervolgens de link met hun huidige werking  te maken.

Het is een lang verhaal dat begint in de jaren ’80 toen veel Ghanezen naar België kwamen. In die beginjaren was er veel eenzaamheid in de gemeenschap. Begin  jaren ’90 groeide het idee dat we daartegen iets konden ondernemen door ons als individuen te  verenigen binnen een vereniging. Zo ontstond Ghanaba wat staat voor zonen of dochters (ba) van Ghana en waarbinnen  Ghanezen van alle etnische culturele groepen elkaar ontmoetten.

In een tweede fase begonnen Ghanezen van eenzelfde etnische groep, met elk hun eigenheden en culturele waarden, zich onderling ook te verenigen. Zo ontstonden verenigingen zoals Asanteman (van de Asante-regio) en Okyeman (van de Akim-regio) die zich toen vooral centraal in Brussel vestigden.

In een volgende fase begonnen Ghanezen van dezelfde bevolkingsgroepen maar  uit andere Belgische steden zoals bijvoorbeeld Antwerpen zich dichter bij huis te organiseren. En zo ontstonden ook Ghanese organisaties in de grotere Belgische steden.

Vanuit deze verspreide mozaïek van organisaties kreeg ik  het idee om deze verenigingen weer samen te brengen en zo ontstond de koepelvereniging Ghanaba in 1997. Het ging  ons voor de wind en in 2000 werden we erkend als federatie van de Ghanese gemeenschap door de Vlaamse gemeenschap (ministerie van cultuur).

2005 was een kantelmoment omdat de erkenningscriteria vanuit het beleid veranderden. Om ons verder bestaan te garanderen werd ons gevraagd om minimum 50 lidverenigingen te hebben die  bovendien niet uit 1 Afrikaans land afkomstig waren maar uit verschillende landen. Nieuwe contacten werden gelegd en al gauw kregen we een divers pallet van lidverenigingen vanuit de Engelstalige Afrikaanse gemeenschap. De naam Ghanaba dekte de lading niet meer en Faab vzw (the Federation of Anglophone Africans in Belgium), het latere Sankaa vzw, zag het daglicht.

De oorspronkelijke Ghanese verenigingen wilden wel graag, vanuit hun gemeenschappelijke cultuur en achtergrond, een eigen koepelorganisatie blijven behouden en zo werd Ghana Council opgericht.

Het oorspronkelijke idee was veelzijdig. Het verenigen van Ghanezen in België stond centraal maar bovendien wilden we de nieuwkomers ‘wegwijs’ maken in hun nieuwe land om de integratie, emancipatie en participatie te faciliteren. In onze beginfase organiseerden we daarrond heel veel vormingen zoals bijvoorbeeld de werking van de mutualiteiten, de organisatie van de pensioenen, de rechten en plichten, ….

Door de jaren heen evolueerden we ook tot het contactpunt en de  belangenverdediger van de Ghanezen in België door relaties aan te gaan met de Vlaamse overheid, onze gemeenschap te vertegenwoordigen en op te treden als spreekbuis. Ook het stimuleren   van  mensen of organisaties tot ontwikkelingssamenwerking en bedrijven coachen en informeren om te investeren in Ghana zien wij als onze taak.

Naast dit alles vinden we het en zeker niet in het minst dat wij ambassadeurs zijn van onze cultuur. Wij willen mensen laten voelen en  proeven van onze cultuur om zo toenadering en begrip te stimuleren.

Jaarlijks organiseren de lidverenigingen van Ghana Council samen bijvoorbeeld de ‘Ghana Independence day’. We bundelen onze krachten met de Ghanese ambassade en vieren dit belangrijk moment met dans, eten en traditionele klederdracht. Op die dag is iedereen welkom. Het overstijgt ras, herkomst, kleur,… Onze cultuur delen staat centraal.

Zoals reeds gezegd proberen we bedrijven te stimuleren om te investeren in Ghana.

Zelf zetten we in op structurele ontwikkelingssamenwerking waarbij stad Antwerpen een belangrijke ondersteunende partner is. Stad Antwerpen ging in 2010 hun beleid rond ontwikkelingssamenwerking aanpassen om meer sociale cohesie in de stad te promoten. Daarvoor wilden zij werken met de diaspora die het meest vertegenwoordigd waren Antwerpen. Na Turkije, Marokko en Congo kwam de Ghanese gemeenschap. Gezien Turkije niet als ontwikkelingsland beschouwd werd kwam Ghana op de derde plaats en werden we ondersteund voor structurele samenwerking. Ghana Council vertegenwoordigde hierbij de Ghanese verenigingen en zorgde voor de verdeling van de financiële steun onder zijn leden. Er werd toen vooral ingezet op gezondheid en onderwijs.

In 2015 werd door Stad Antwerpen beslist dat verenigingen niet louter op hun middelen mochten steunen maar dat ze  ook voor andere partners en andere geldschieters moesten zorgen. Ghana Council vond toen FOS vzw bereid om mee te werken in die zoektocht en mede dankzij hen kregen we fondsen van de Vlaamse overheid. Vanaf toen werd vooral ingezet op projecten rond watervoorziening en sanitair in dorpen en middelbare scholen. Ondertussen werden 15 dorpen van water en sanitair voorzien en werden in verschillende scholen sanitaire blokken gebouwd. Het onderwijs is in Ghana sinds een 3 tal jaar gratis waardoor er een toeloop is van leerlingen en vooral van meisjes. De sanitaire voorzieningen voldeden echt niet meer. Op die manier proberen we te beantwoorden aan de SDG’s (Sustainable Development Goals) op gebied van ‘gendergelijkheid, watervoorziening en sanitaire voorzieningen’.

Vanuit mijn werk in ontwikkelingssamenwerking droom ik logischerwijze van een rechtvaardige wereld. De coronacrisis heeft ons eens te meer laten beseffen dat we leven  in een geglobaliseerde wereld waarin  wat in  één land gebeurt  gevolgen heeft voor veel andere landen. Ik droom ook van gelijkheid. Ik zag zoveel armoede, zoveel ‘echte’ miserie tijdens mijn projectbezoeken dat ik het mooi zou vinden mochten de begoede mensen zich wat meer zouden inzetten voor de minderbegoede. Dat zou mooi zijn.

Dank je wel Kwaku.